این روزها بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاه در دوره‌های مختلف مدرسه‌های کسب و کار ثبت نام می‌کنند و گذراندن دوره‌های MBA و DBA بین دانشجویان، مدیران و کارآفرینان متداول شده است. به نظر شما مدرسه کسب و کار چیست و چگونه شکل گرفته است؟ آیا شرکت در دوره‌های این مدارس به افزایش مهارت‌ها و توانمندی‌های دانشجویان کمکی هم می‌کند؟ با توجه به اهمیت موضوع در این مطلب اُستادیفای سعی کردیم به سوالات شما در این خصوص پاسخ دهیم.
مدرسه کسب و کار به چه معنا است و دلایل شکل گیری بیزینس اسکول چیست؟
مدرسه کسب و کار (business school) محیط آموزشی شبیه به دانشگاه است که در آن مدیریت کسب و کار به صورت تخصصی به دانشجویان آموزش داده می‌شود. بیزینس اسکول‌های سطح یک جهان در پایان دوره به دانشجویان خود یک سرتیفیکیت (Certificate) اعطا می‌کنند که می‌تواند روند استخدام افراد در شرکت‌ها را تسریع کرده و معمولا اعتبار خوبی دارد.
در سراسر جهان معمولا انواع مختلفی از b-school وجود دارند. برخی از آن‌ها یک سازمان مستقل درون دانشگاه‌ها هستند که از اعتبار آن مرکز آموزشی وام می‌گیرند یا به صورت یک مرکز آموزش عالی خصوصی خارج از محیط دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند.
بیشتر کشورها بیزینس اسکول‌ها را هم‌رتبه دانشگاه می‌دانند و مدارک آن را معادل مدرک کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد یا دکترا ارزیابی می‌کنند. برخی از مدارس ایران هم مدرک بین المللی می‌دهند که ترجمه شده و به همراه سایر مدارک مهاجرتی تحویل داده می‌شوند.
تنوع مدارک ارائه شده در این موسسات بسیار بوده و محدود به ام بی ای و دی بی ای که در ایران بسیار معروف است نمی‌شود. برخی از مدارک ارائه شده در این مدارس عبارت اند از AAB، AS، AA و ABA که معادل کاردانی است، دوره MBA ، Master of Management، MMS، MBM، EMBA، MST، MSC و … که معادل کارشناسی ارشد هستند، دوره‌های DHA، DBA و PH.D. که معادل دکترا شناخته می‌شوند.
فرق مدرسه کسب و کار و دانشگاه در چیست؟
دانشگاه‌ها معمولا زیر نظر وزارت آموزش عالی و نظام تحصیلات دانشگاهی کشورها فعالیت می‌کنند. این مراکز آموزش عالی تنوع رشته بسیار زیادی دارند و در محیط آکادمیک آن‌ها بیشتر مهارت‌های سخت تخصصی آموزش داده می‌شود و روی انجام تحقیق و پژوهش‌های علمی تمرکز دارند.
مدارس کسب و کار بیشتر به شکل کاملا خصوصی اداره شده و تحت نظارت مستقیم نظام آموزش رسمی کشورها قرار ندارند. رشته‌های ارائه شده در این مدارس محدود به مدیریت کسب و کار است و بیشتر تلاش شده روی مهارت‌های نرم تمرکز کرده و آموزش‌ها حالت کارگاهی، موردی، (Case Study) و عملی داشته باشد.
تفاوت عمده این مراکز آموزشی در رشته‌های ارائه شده، نوع تدریس و مدرسان است، بیشتر مدرسان بیزینس اسکول‌ها علاوه بر مدارک تحصیلی عالی تجربه عملی در مدیریت کسب وکار دارند و می‌کوشند تجربیات خود را به شاگردانشان منتقل کنند.
طول دوره‌های دانشگاه معمولا طولانی‌تر است اما بیزینس اسکول‌ها تلاش می‌کنند در کوتاهترین زمان، عمیق‌ترین مفاهیم را منتقل کنند و روی کیفیت دوره آموزشی تمرکز زیادی دارند.
مهم‌ترین رشته‌های ارائه شده در مدرسه کسب و کار چیست؟
بسته به موسسه آموزشی و رسالت آن دوره‌های مختلفی در این مدارس تدریس می‌شود که همگی حول موضوع مدیریت کسب و کار هستند. در اینجا به برخی از مشهورترین رشته‌ها و درس‌هایی که در بیزینس اسکول‌های برتر جهان تدریس می‌شوند اشاره می‌کنیم.
- کسب وکار بین‌الملل
- استراتژی
- بازاریابی
- روانشناسی سازمانی
- حسابداری
- مدیریت
- اقتصاد
- کارآفرینی
- لجستیک
- جامعه‌شناسی
- مالی
- ارتباطات
- حقوق
- ریاضیات
- مدریت پروژه
- آمار
- روش تحقیق
- مدیریت منابع انسانی
- علم مدیریت
- سیستم های اطلاعات مدیریت
- تجارت بین المللی
- تدارکات
- بازاریابی
- روانشناسی سازمانی
- رفتار سازمانی
- روابط عمومی
بیزینس اسکول‌ها چطور دانشجو جذب می‌کنند؟
مدرسه کسب و کار در ایران معمولا از بین فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف کارشناسی و مقاطع بالاتر دانشجویان خود را می‌پذیرند و افرادی که مدرک کمتر از کارشناسی دارند در biz-school پذیرفته نمی‌شوند. روند کار در مراکز مختلف متفاوت است اما به صورت کلی افراد برای شرکت در دوره‌ها ابتدا باید در یک جلسه توجیهی شرکت کنند که در آن فعالیت‌های مدرسه به صورت کامل توضیح داده می‌شود.
پس از آن یک مصاحبه حضوری برگزار شده و از دانشجو در خصوص هدف و انگیزه‌ای از شرکت در دوره‌ها دارد سوال می‌شود. در نهایت هم باید مدارک تحصیلی ارائه شده و هزینه دانشگاه را واریز کنند تا بتوانند در کلاس‌ها حضور داشته باشند.
مراحل پذیرش در مدارس کسب و کار برتر جهان شکل متفاوت‌تری دارد و نحوه پذیرش در هر مدرسه بر اساس قوانین داخلی آن انجام می‌شود. به این ترتیب ممکن است تفاوت‌هایی بین مدارس مختلف وجود داشته باشد که با مراجعه به سایت مدرسه می‌توانید از آن‌ها مطلع شوید اما در اینجا به روال کلی پذیرش دانشجو در این مراکز آموزشی اشاره می‌کنیم.
برای پذیرفته شدن در بیزینس اسکول‌های مشهور جهان باید یک فرم درخواست پرکنید و هزینه ثبت درخواست را هم پرداخت کنید که به آن (application fee) گفته می‌شود و کمتر از 100 دلار است. پس از این مرحله لازم است مدارک لازم برای مدرسه کسب و کار ارسال شود برخی از مهم‌ترین این مدارک عبارت اند از:
- رزومه
- نتایج آزمون جی‌مت یا جی‌آرای
- مدرکت آخرین مقطع تحصیلی
- کپی تمام صفحات گذرنامه
- انگیزه نامه (SOP)
- ریز نمرات درسی
- کپی پاسپورت
یک مدرسه کسب و کار خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
تعدد و تنوع بیزینس اسکول‌ها به حدی است که گاهی انتخاب یک مدرسه خوب بسیار دشوار می‌شود، اگر ملاک‌های مشخصی برای این کار داشته باشید به انتخاب بهتر شما کمک می‌کند. قبل از اینکه برخی از ملاک‌هایی که به تصمیم‌گیری بهتر شما کمک می‌کند اشاره کنیم باید بگوییم مجله مشهور فوربس هر ساله لیست بهترین بیزینس اسکول‌های جهان را ارائه می‌کند با مراجعه به این لیست می‌توانید با این مراکز آموزشی و امکاناتشان بیشتر آشنا شوید. در اینجا هم به چند فاکتور اصلی اشاره می‌کنیم که خوب است به آن توجه کنید.
1. دادن اجازه انتخاب گرایش به دانشجو
همانطور که مشاهده کردید رشته و درس‌های مدیریت کسب و کار بسیار متنوع هستند و یادگیری همه آن‌ها ممکن است برای بسیاری جذابیت نداشته باشد، یک مدرسه خوب شرایطی را فراهم می‌کند که دانشجو بر مبنای علاقه و نیاز خود بتواند گرایش دلخواه را انتخاب کند.
به این ترتیب فرد می‌تواند هدف‌گذاری کند و بر اساس آن، گرایشی که بیشترین مطابقت را با اهداف او داشته باشد برگزیند.
2. داشتن کادر حرفه‌ای و مدرسان برگزیده
یکی از مهم‌ترین ملاک‌هایی که یک مدرسه کسب و کار را در سطح جهان مشهور می‌کند و باعث می‌شود دانشجویان بین المللی به این مدرسه بیایند وجود استادان حرفه‌ای و شناخته شده است. مطرح برترین استادان جهان در بیزینس اسکول‌های شناخته شده دور هم جمع می‌شوند و تلاش می‌کنند به‌روزترین مطالب را به دانشجویان منتقل کنند. کادر مرکز آموزشی هم باید حرفه‌ای باشند و ضمن برقراری ارتباط موثر با دانشجویان امکانات لازم را برای دستیابی این افراد به اهدافشان فراهم کنند.
3. انعطاف پذیری
برنامه آموزشی این بیزینس اسکول‌ها بسیار منعطف است و از آنجا که دانشجویان آن‌ها اغلب از بین افراد شاغل و کارآفرینان هستند کلاس‌ها در روزهای پایان هفته و زمان‌هایی برگزار می‌شود که همه بتوانند در آن شرکت کنند.
بسیاری از این مدارس امکان آموزش از راه دور(آنلاین) را برای افراد فراهم آوردند تا طیف گسترده‌تری از فعالان بازار کار بتوانند در این کلاس‌ها شرکت کنند.
4. فراهم کردن شرایط شبکه سازی
یکی از رسالت‌های مراکز آموزشی این است که با ارائه پروژه‌های مختلف و کلاس‌های متنوع شرایطی را فراهم کنند که افراد بتوانند شبکه سازی کنند و از ظرفیت‌های یکدیگر برای دستیابی به اهداف خود استفاده کافی را ببرند.
مدرسه کسب و کار باید گروه‌ها و کلوب‌هایی از دانشجویان و فارغ التحصیلان ایجاد کنند که به راحتی بتوانند یکدیگر را پیدا کنند و از تجربه‌های همدیگر نهایت استفاده را ببرند.
5. پشتیبانی از دانشجویان
یک بیزینس اسکول خوب باید مسیر پیشرفت شغلی را برای دانشجو روشن کند و به اصطلاح ماهی‌گیری را به آن‌ها آموزش دهند. لازمه این امر آن است که دروس به نحوی باشد که تمام نیازهای دانشجو را برآورده کند و تمامی مهارت‌های سخت و نرم لازم را به او آموزش دهد.
همچنین با پروژه‌های مختلف آموزش‌ها حالت عملیاتی پیدا کند و فرصت تجربه اندوزی به دانشجو داده شود. معمولا کیس استادی یکی از جاذبه‌های این دوره‌ها است به نحوی که با مطالعه موارد به صورت دقیق و عملی بسیاری از مطالب را برای فرد روشن می‌کند که ممکن است در دوره‌های دانشگاه به آن پی نبرد.
از فارغ التحصیلان مدارس کسب و کار چه انتظاری می‌رود؟
مدیریت به معنی توانایی اداره کردن است و از یک فارغ اتحصیل مدیریت کسب و کار انتظار می‌رود که فرآیندهای مختلف یک سازمان را به راحتی اداره کند. یک کسب و کار بدون در نظر گرفتن سطح و نوع فعالیت معمولا یک سری فرآیندهای مشخص دارد که در مدرسه کسب و کار در مورد همه آن‌ها صحبت می‌شود و شیوه مدیریت‌شان آموزش داده می‌شود. این فرآیندها عبارت است از:
1. برنامه ریزی
هدف‌های کسب و کار از سوی مدیر مشخص شده و جهت دستیابی به آن‌ها برنامه ریزی می‌شود. برای هدف گذاری و برنامه ریزی باید کارهای مختلفی مثل تحقیق بازار، برآورد بودجه و تعیین استراتژی انجام شود.
2. سازماندهی
وقتی هدف گذاری انجام شد و برنامه ریزی لازم برای دستیابی به این اهداف صورت گرفت وقت سازماندهی منابع و نیروها است. گاهی بر مبنای استراتژی لازم است نیروها به شکل جدیدی سازماندهی شوند و بازبینی کلی در سازمان صورت پذیرد.
3. انتخاب کارکنان
نیروی انسانی مهم‌ترین سرمایه هر کسب و کاری است پس افراد باید با دقت زیاد انتخاب شوند و ملاک‌های مشخصی برای تعیین صلاحیت و بررسی عملکرد آن‌ها وجود داشته باشد. یک مدیر خوب نیروی خود را بر مبنای نیازهای سازمان انتخاب کرده و در صورت لزوم آموزش‌های لازم را به آن‌ها می‌دهد.
4. جهت دهی کارها
یک مدیر توانمند قادر است به کارکنان خود نیرو و انگیزه دهد و آن‌ها را در مسیر مناسب هدایت کند. او می‌تواند در شرایط مختلف و بحران‌ها نیازها را در سریع‌ترین زمان ممکن تشخیص دهد و برای رفع آن‌ها تصمیم‌گیری کند.
5. کنترل
مدیر کسب و کار بخش‌های مختلف سازمان را تحت کنترل دارد و ضمن ارزیابی کیفیت امور و مقایسه آن با استراتژی سازمان تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کند.
6. بودجه بندی
بزرگترین سازمان‌ها هم بودجه محدودی دارند و باید بر اساس نیازها و اولویت‌ها بودجه اختصاص پیدا کند. این یک هنر است که باید برای انجام درست آن، آموزش دید. یک مدرسه کسب و کار دروس اختصاصی برای آموزش بودجه بندی دارد.
تمامی این مهارت‌ها در مدارس کسب و کار مورد توجه قرار گرفته و در دروس مختلف به صورت تخصصی به آن‌ها پرداخت می‌شود.
آیا شرکت در دوره‌های مدرسه کسب و کار برای دانشجویان مفید است؟
مدرسه‌های کسب و کار شکل گرفتند که به علاقه‌مندان اصول مدیریت یک کسب و کار را آموزش دهند، اگر تصمیم دارید در آینده کسب و کار شخصی خود را راه اندازی کنید یا به عنوان یک مدیر در سازمان‌های مختلف مشغول کار شوید حضور در این مدارس برای شما مفید است.
دانشگاه‌ها آموزش‌های خوبی دارند اما هدف گذاری آن‌ها به نحوی است که معمولا افراد را برای حضور در محیط کار به صورت کامل آماده نمی‌کنند، اگر می‌خواهید بازاریابی یاد بگیرید و مهارت‌های نرم لازم برای موفقیت در بازار کار را بیاموزی این مدارس بهترین مکان هستند.
فراموش نکنید حضور در بهترین مدارس کسب و کار جهان به تنهایی کافی نیست بلکه باید هدفمند باشید و دقیقا بدانید چه انتظاری از دوره باید داشته باشید. برخی افراد بدون اینکه شناخت کافی از دوره‌ها داشته باشند ثبت نام می‌کنند و بعدها متوجه می‌شوند آموزش‌ها هیچ مطابقتی با تصورات آن‌ها ندارند.
در آخر هم باید به این نکته اشاره کنیم تجربه حرف اول و آخر را می‌زند برای موفقیت در بازار کار باید از آموزش‌های خود به صورت عملی استفاده کنید و تجربه کنید تا بتوانید عملکرد مطلوبی داشته باشید. مدرک MBA معمولا از سوی برخی سفارت خانه‌های خارجی پذیرفته شده و بسیاری مدرک خود و ترجمه آن را به همراه سایر مدارک برای دریافت ویزای کشورهای خارجی ارسال می‌کنند.
شما چه تجربه‌ای در این زمینه دارید؟ با ما به اشتراک بگذارید.
آیا تا به حال در دوره‌های مدرسه کسب و کار شرکت کردید؟ فکر می‌کنید شرکت در این دوره‌ها برای چه افرادی مفید است؟ آیا شرکت در دوره‌های مدیریت کسب و کار می‌تواند روند مهاجرت افراد را تسریع کند؟ نظرات و تجربیات خودتان را در بخش دیدگاه‌ها با خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید تا همه بتوانند از آن استفاده کنند.
